Książka o realizmie i idealizmie w teorii i praktyce polskiej polityki, ukazująca najważniejsze koncepcje polityczne od XVI do XX w., a wśród nich stanowiska m.in. Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Józefa Mackiewicza, Henryka Rzewuskiego, Stanisława Cata-Mackiewicza, „Stańczyków”, dowódców Powstania Warszawskiego, publicystów paryskiej „Kultury” i londyńskich „Wiadomości” oraz przywódców „Solidarności” w latach 80.

„Punktem wyjścia dla odrodzenia tradycji realistycznej musi być nie tyle afirmacja jej dwudziestowiecznych dokonań, ile krytyczna rewizja podstawowych przesłanek analizy międzynarodowej w nowym stuleciu i dokonanie wysiłku ponownego opisania międzynarodowego położenia Polski. Tradycja realistyczna jest bowiem bogata nie tylko głębią swych historycznych analiz, ale także doświadczeniem błędów, porażek i słabości”.
Rafał Matyja

„Wszędzie tam, gdzie politycy skłonni byli na serio doszukiwać się „konieczności historycznej”, „geopolityki”, praw historycznych etc., Józef Mackiewicz widział skrajny brak realizmu. Realne były dla niego przede wszystkim wolność i prawda. Wszystko, co je ograniczało i deformowało, choćby należało do najbardziej realnych faktów życia politycznego, w ostatecznym rachunku było dla niego nierealne”.
Włodzimierz Bolecki

„11 listopada 1918 r. Polska odzyskała niepodległość. Od tego momentu rozpoczął się spór, kto był jej ojcem, czyje starania były skuteczniejsze a zasługi większe. Wtedy też zaczęto – porównując działania obu wielkich przywódców: Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego – klasyfikować je jako realistyczne bądź idealistyczne/romantyczne. Bardzo powierzchowny, zewnętrzny ich ogląd uprawniał być może do takich ocen. Jednak rzeczywisty ich wymiar nie mieścił się ani w jednym ani w drugim schemacie”.
Tomasz Gąsowski