Ośrodek Myśl Politycznej
oraz
Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ

zapraszają na dyskusję

Między Niemcami a Rosją, czyli gorzej być nie mogło?
Polityka zagraniczna II RP - próba bilansu 

środa, 10 grudnia 2014, sala posiedzeń Rady Instytutu Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ przy ul. Jabłonowskich 5 (II piętro)

Początek: 17.30.

Wystąpią:
dr hab. Jan Jacek Bruski (Uniwersytet Jagielloński)
dr Maciej Korkuć (Instytut Pamięci Narodowej)
prof. Marek Kornat (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego)
dr Maciej Zakrzewski (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II)

W debacie będą poruszane niektóre spośród niżej wymienionych zagadnień.

BLOK I: Początki
- czy po tak długim okresie niewoli można było prowadzić dobrą politykę zagraniczną? (budowanie od podstaw struktur, nawiązywanie od nowa kontaktów; stosunek dyplomacji innych państw do kraju, którego przyzwyczaili się nie uwzględniać w swych geopolitycznych rachubach, czy traktowali jako podmiot drugoplanowy, przedmiot a nie podmiot w grze)
- czy II RP w pierwszych latach potrafiła wykorzystać potencjał wiedzy i kontaktów związanych z funkcjonowaniem w obrębie państw zaborczych (np. czy na gruncie polityki środkowoeuropejskiej wykorzystano doświadczenia z czasów, gdy polscy politycy współkreowali politykę monarchii habsburskiej)

BLOK II: Kierunki
- czy II RP w latach 1918-1920 wykorzystała możliwości dyplomatyczne poprawy swej sytuacji w konflikcie Polska-Ukraina-Rosja
- czy polityka względem Rosji białej może być uznana za polityczny błąd
- jak Polska poczynała sobie na obszarze Europy Środkowej (ocena jej polityki względem Rumunii, Węgier, Czechosłowacji)
- jak Polska poczynała sobie w regionie bałtyckim (kraje skandynawskie i bałtyckie)
- czy Polska była realnie w stanie zapobiec zagrożeniu ze strony Niemiec, a jeśli tak, to kiedy i co przesądziło o tym, że tego nie uczyniono
- czy politykę polską wobec Anglii i Francji można uznać za przejaw idealizmu politycznego czy realizmu – a może obie kategorie są nieprzydatne w diagnozie tego odcinka naszej dyplomacji
- studium przypadku VII: czy polityka prometejska mogła realnie wzmocnić pozycję II RP względem Rosji

BLOK III: Instrumentarium i determinanty
- jaka była jakość służby dyplomatycznej II RP, jakie mechanizmy były stosowane przy jej rekrutacji, jak się przedstawiała na tle służb dyplomatycznych głównych rywali i sojuszników RP (pod względem ludzkim i materialnych aspektów funkcjonowania)
- czy wywiad II RP należycie spierał ówczesną polską dyplomację
- jakie były możliwości wykorzystywania przez II RP w polityce zagranicznej propagandowych czy „PRowskich” metod jej realizacji (np. poprzez propagowanie za pośrednictwem prasy wśród zagranicznej opinii publicznej obrazu sytuacji międzynarodowej zgodnego z polskimi realiami, czy neutralizowanie propagandowych działań rywali; budowanie i wykorzystywanie propolskiego lobby w elitach opiniotwórczych innych państw) – i w jakim stopniu potrafiono z nich skorzystać
- na ile istotnym czynnikiem dla prowadzenia polityki zagranicznej II RP były kwestie gospodarcze (np. jako czynnik determinujący wybór celów dla polityki zagranicznej i środków ich realizacji)
- jak na skuteczność polskiej polityki zagranicznej wpływał wielonarodowy charakter państwa
- jak wyglądało intelektualne zaplecze polityki zagranicznej II RP (zarówno bezpośrednio w MSZ czy innych agendach rządowych; jak i w przestrzeni publicznej), czy rządzący potrafili z niego skorzystać
- jak na jakość i skuteczność polskiej polityki zagranicznej wpływały zmiany rządów, czy koncepcji forsowanych przez poszczególne rządy

BLOK IV: Generalna ocena
- czy polityka zagraniczna była reaktywna, tj. głównie odpowiadała na zagrożenia czy szanse pojawiające się w sytuacji międzynarodowej, czy też była zdolna sama kreować pole gry
- czy w ówczesnym położeniu Polski można było prowadzić politykę zagraniczną zasadniczo lepszą, czyli skuteczniejszą
- czy Polska dyplomacja dobrze sobie radziła z grą wymagającą budowania szerszych koalicji interesów (zwłaszcza angażujących większą ilość państw), czy też silniejszą jej stroną były relacje dwustronne
- czy w polityce zagranicznej II RP głównym determinantem były idee, czy interesy – czy takie przeciwstawienie ma w ogóle uzasadnienie w tym przypadku

Dyskusja jest częścią projektu "Czas na II RP", dofinansowanego ze środków MHP w ramach programu „Patriotyzm Jutra 2014”