Leon Biliński
O socjalizmie, stańczykach i polityce narodowej

Wybór pism czołowego konserwatywnego polityka i ekonomisty doby zaborów, wykładowcy Uniwersytetu Lwowskiego, prezydenta Austriackich Kolei Państwowych, ministra skarbu Austrii i II RP. W tomie zostały zawarte jego krytyczne analizy polityki krakowskich Stańczyków i ideologii socjalistycznej, a także teksty o pracy kobiet i ekonomii społecznej.

Wybór, wstęp i opracowanie: dr Dariusz Grzybek

Współwydawca: Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ

224 strony, twarda oprawa



Leon Biliński (1846-1923) - Leon Biliński urodził się 15 czerwca 1846 r. w Zaleszczykach jako syn Wiktora i Malwiny Brunickiej. W latach 1863-67 studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim, uzyskując tytuł doktora tej uczelni. W roku następnym rozpoczął wieloletnią pracę na uniwersytecie i w organach administracji państwowej. Przez cztery lata był członkiem Namiestnictwa i Rady Szkolnej we Lwowie, a do 1892 r. prowadził wykłady z ekonomii społecznej. W 1871 r. mianowany został profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu we Lwowie i objął funkcję kierownika Katedry Ekonomii Społecznej. W 1877 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego i rok później powierzono mu stanowisko rektora lwowskiej uczelni. Trzykrotnie sprawował też funkcję dziekana Wydziału Prawa (1876-77, 1882-83, 1886-87). Działalność naukową poświęcił w głównej mierze finansom, kwestiom polityki ekonomicznej państwa i polityki społecznej. Jego prace badawcze pozwoliły uporządkować administrację polską w sferze gospodarczej oraz ochronę kredytu państwowego. Biliński wprowadził też system waluty pozłacalnej w miejsce obrotów zagranicznych złotem w systemie walutowym Austro-Węgier, będącej prototypem powojennej waluty dewizowej. W 1876 r. został członkiem Akademii Umiejętności. Działalność polityczną kontynuował od początku lat 80. znajdując wpierw posadę w Radzie Miasta. W latach 1883-1915 sprawował mandat poselski w sejmie wiedeńskim, pełniąc funkcję wiceprezesa (1897-1900) i prezesa (1911-1912, 1915-1918) Koła Polskiego. W 1894 r. został mianowany na stanowisko ministra kolei w rządzie austriackim, a następnie w latach 1895-97 ministra skarbu. Pieczę nad finansami państwowymi sprawował tez w rządzie węgierskim (1905-07), a potem znów w rządzie Austro-Węgier (1912-15) – wówczas także namiestnik cywilny Bośni i Hercegowiny (bywał obarczany współodpowiedzialnością za zabójstwo arcyksięcia Ferdynanda, miał zlekceważyć pogłoski o przygotowaniach do zamachu). W latach 1900-09 był generalnym gubernatorem Banku Austro-Węgierskiego. Znany był ze swego ogromnego przywiązania do osoby cesarza Franciszka Józefa I. W polityce reprezentował umiarkowany konserwatyzm, występując zdecydowanie przeciw ruchowi socjalistycznemu i zwalczając wszelkie prądy ekonomii socjalistycznej w nauce. Opowiadał się za repolonizacją Uniwersytetu Lwowskiego. W latach 1916-1920 stał na czele Naczelnego Komitetu Narodowego. W 1919 r. premier J. Paderewski powierzył mu stanowisko ministra skarbu w rządzie polskim. W ostatnich latach życia zabiegał intensywnie o nawiązanie gospodarczych stosunków z Austrią. W 1923 r. został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta. Zmarł 6 czerwca w Wiedniu tego samego roku. Ogłosił szereg prac naukowych: Studya nad podatkiem dochodowym (1870), Wzajemne czy akcyjne towarzystwa ubezpieczeń (1870), Procent a czynsz (1872), Wykład ekonomii społecznej (1873-1874, dwa tomy), Ekonomija społeczna - jej rozwój (1874), O pracy kobiet ze stanowiska ekonomicznego (1874), O przesileniach giełdowych (1874), Podatek skarbowy (1875), Taryfa kolejowa (1875), System nauki skarbowej (1876), System ekonomii społecznej (2 tomy1880-82, 1893-94), O istocie, rozwoju i obecnym stanie socjalizmu (1883).