Niewiele kwestii wzbudza tak wielkie emocje w Polsce, jak stosunek do Rosji. To od dawna jedno z głównych zagadnień nie tylko polskiej polityki, ale i kultury. Wypowiadali się na jego temat – i wciąż to czynią – czołowi publicyści, naukowcy, artyści, politycy. Niektórzy z nich sformułowali wpływowe koncepcje prorosyjskie – i to właśnie one wzbudzają największe kontrowersje. Niniejszy tom ukazuje najważniejsze z nich. Jego autorzy analizują pod tym kątem myśl i działalność polityczną m.in. Stanisława Staszica, Henryka Rzewuskiego, Adam Gurowskiego, Aleksandra Wielopolskiego, Włodzimierza Spasowicza i Romana Dmowskiego. Konfrontują stereotypowe interpretacje ich dorobku z jego rzeczywistym obrazem. Ukazują ten nurt myślenia w różnych odsłonach stosunków Polaków z Rosją: w dobie Targowicy, w Królestwie Kongresowym, po klęsce powstania styczniowego, w czasie starań o odbudowanie niepodległej Polski w przededniu i podczas I wojny światowej, a także we współczesnych jego przejawach. Próbują zarazem odpowiedzieć na pytanie, czy prorosyjskie koncepcje były – jak chcą ich obrońcy – wyrazem uzasadnionego sytuacją realizmu politycznego, czy – co podkreślają ich krytycy – niebezpiecznym błędem, a niekiedy wręcz narodową apostazją. Niezależnie od tego, którą z odpowiedzi uznaje się za trafną, bez poznania tego ważnego nurtu polskiej refleksji o polityce – ale też o kulturze i tożsamości narodowej – trudno zrozumieć historię Polski ostatnich stuleci.

Spis treści

- Maciej Zakrzewski, Wprowadzenie . . . 7
- Rafał Lis, Szlachecki republikanizm, Rousseau i Targowica, czyli o różnych sposobach odniesienia do problemu słabości imperialnej ustroju republikańskiego . . . 11
- Tomasz Matlęgiewicz, O „wielkie dzieło przyrodzenia, zjednoczenie się Sławian w potężnym narodzie Rosjan”, czyli prorosyjski program Stanisława Staszica w Królestwie Polskim . . . 39
- Lech Mażewski, Prorosyjska opcja klasy politycznej Królestwa Polskiego 1815-1830 . . . 51
- Iwona Węgrzyn, Henryk Rzewuski wobec Rosji i idei słowiańskiej . . . 75
- Maciej Zakrzewski, Zapętlenie Wallenroda. Wokół Michała Grabowskiego i tzw. listu do Strutyńskiego . . . 99
- Henryk Głębocki, Hrabia Adam Gurowski i „tajemnica filozoficzna caratu” . . . 115
- Marek Kornat, „Romanow jest dobrym szlachcicem”. Margrabiego Aleksandra Wielopolskiego trzy spotkania z Rosją (1830-1831, 1846, 1861-1863) . . . 173
- Zbigniew Markwart, Włodzimierz Spasowicz i petersburscy realiści: apostaci, ugodowcy czy rzecznicy narodu? . . . 249
- Krzysztof Kawalec, Problem prorosyjskości Romana Dmowskiego . . . 303
- Adam Wielomski, Czy Rosja jest katechonem? Konserwatywna opcja prorosyjska po komunizmie . . . . 327
- Paweł Rojek, Między antychrystem a katechonem. Współczesne polskie prawicowe sposoby myślenia o Rosji . . . 363
- Indeks osób . . . 387
- O autorach . . . 398

ISBN: 978-83-64753-20-6
Stron: 408, miękka oprawa

Współwydawca: Koło Studentów Historii Doktryn Politycznych i Prawnych
Phronesis przy Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego im. Jana Pawła II w Krakowie