Andrzej Waśko
Literatura i polityczność

Studia łączące perspektywy badawcze literaturoznawstwa z historią idei politycznych, ukazujące różne przejawy polityczności literatury polskiej na przestrzeni ostatnich 250 lat, od czasów konfederacji barskiej do dziś. Zawierają one wszechstronną analizę twórczości i znaczenia autorów – między innymi Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego, Henryka Sienkiewicza, Stefana Żeromskiego, Zbigniewa Herberta – którzy w burzliwych czasach kształtowali polską kulturę i zarazem wpływali na myślenie polityczne Polaków. Ich spuścizna wciąż ma duże znaczenie, choć jej obraz jest często zdominowany przez stereotypy i nadmierne uproszczenia. W książce są też zaprezentowane zjawiska polityczne i literackie – jak literatura barska czy oświeceniowa bajka polityczna – słabo teraz znane poza gronem ich badaczy, a będące ważnymi przykładami tego, jak w skomplikowanych polskich realiach literatura i polityka splatały się ze sobą w różnie oceniany, ale frapujący i nierozerwalny związek.

Od autora . . . 7
O polityczności literatury polskiej . . . 9
Religia i polityka w literaturze barskiej . . . 31
Oświeceniowa bajka polityczna – między poezją a publicystyką . . . 64
O romantycznej idei rządu dusz . . . 96
Romantyzm polityczny Adama Mickiewicza (w latach 1832-1833) . . . 123
Czy Mickiewicz był fałszywym prorokiem? . . . 154
Dramat i polityczność. Przypadek Słowackiego . . . 180
Literacki i polityczny dialog między Zygmuntem Krasińskim i Kajetanem Koźmianem . . . 209
Twórczość Zygmunta Krasińskiego w ocenie Juliana Klaczki . . . 239
Stanisław Tarnowski o Zygmuncie Krasińskim . . . 260
Rosja i romantyczne residuum w „pamiętniku” Polska i Moskwa Apolla Nałęcz-Korzeniowskiego . . . 285
„Sześćdziesiąt lat temu”. Pamięć i dystans epicki w powieści historycznej . . . 315
Ulotne – nieprzedawnione. Henryk Sienkiewicz jako krytyk i publicysta . . . 331
„Miłość do mocy” w twórczości literackiej i w legendzie Józefa Piłsudskiego . . . 357
Przedwiośnie – Generał Barcz. Lektury równoległe . . . 377
Barbaria i widmo. Zbigniew Herbert wobec komunizmu . . . 401
Ulica Mandelsztama Jarosława Marka Rymkiewicza jako dokument epoki . . . 419
„W oku kamery”. Bronisława Wildsteina powieści o post-polityce . . . 441
Zakończenie . . . 461
Nota bibliograficzna . . . 466
Indeks . . . 468


488 stron, miękka oprawa
ISBN 978-83-66112-29-2



Andrzej Waśko - Ur. 1961, historyk literatury polskiej, pracownik Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, profesor nauk humanistycznych. Autor prac naukowych przede wszystkim z dziejów polskiego romantyzmu, w tym książki Zygmunt Krasiński. Oblicza poety (2001) oraz monografii z zakresu historii literatury i kultury polskiej: Romantyczny sarmatyzm (1995, wyd. II 2001), Historia według poetów (2015). Wydał antologię Romantyczna gawęda szlachecka (1999) oraz dzieła zapomnianych pisarzy polskich XIX wieku: Michała Grabowskiego i Edwarda Tomasza Massalskiego. Publicysta związany z dwumiesięcznikiem „Arcana”, od 2015 roku redaktor naczelny tego pisma. Opublikował zbiory artykułów: Demokracja bez korzeni (2009), Poza systemem (2012) i O edukacji literackiej nie tylko dla polonistów (2019).